Άγιος Βασίλης. Ένα πρόσωπο, ένα πνεύμα, μια ιδέα που έχει υποστεί πολλά. Έχει αμφισβητηθεί, συζητηθεί, χρησιμοποιηθεί, έχει αλλοιωθεί και μεταμορφωθεί. Με πολλούς τρόπους και πολλές φορές.
Αυτή τη φορά, λοιπόν, θα επιχειρήσω μια προσέγγιση του Άγιου Βασίλη ως ιδέα. Και θα το κάνω χωρίς να τον συνδέσω με την θρησκεία, χωρίς να αναφερθώ στην αισχρή εμπορική εκμετάλλευσή του από τους (επίσης αισχρούς και επιτήδειους) διαφημιστές, χωρίς να τον κρίνω μέσω της αυστηρής λογικής, και κυρίως, χωρίς υπερβολές.
Ο Άγιος Βασίλης αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο του περιβόητου "Πνεύματος των Χριστουγέννων", το οποίο θα μετονομάσουμε σε "Πνεύμα της Πρωτοχρονιάς", για να ξεφύγουμε από την θρησκευτική έννοια της λέξης "Χριστούγεννα". Άρα, έχουμε το Πνεύμα της Πρωτοχρονιάς.
Ο ορισμός του πνεύματος αυτού? Ο καθένας δίνει τον δικό του ορισμό. Γενικότερα, όμως, αποτελεί μια γιορτή, μια νέα αρχή που μας υπενθυμίζει τι σημαίνει αγάπη, συμπόνοια, ευτυχία και πως πρέπει να τα μοιραζόμαστε άφοβα και αδιάκοπα. Είναι ένα πνεύμα που "επαναφορτίζει" την ψυχή με μια ενέργεια "φωτεινών" συναισθημάτων. Και έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται πριν, κατά και μετά την κάθε αλλαγή έτους. Κακώς κατά την άποψη αρκετών ατόμων, αφού θα έπρεπε καθημερινά να μας διέπουν αυτές οι αξίες και τα συναισθήματα, θα έπρεπε καθημερινά να είμαστε αγαπημένοι, αλτρουιστές, χαρούμενοι και αισιόδοξοι, κι όχι μόνο την πρώτη και την τελευταία εβδομάδα του έτους. Σύμφωνοι, αλλά όπως κάθε ιδέα και κάθε πνεύμα έχει και την επέτειό του, έτσι έχει και το πνεύμα της Πρωτοχρονιάς.
Ο Άγιος Βασίλης, αποτελεί επίσης μια παράδοση και εκφράζει ένα παιδικό όνειρο και την πίστη στο όνειρο αυτό. Είναι ένα θαύμα που μαγεύει την ευάλωτη παιδική ψυχή και γι' αυτό ριζώνεται σε αυτήν, πολλές φορές ακόμα και μετά την πνευματική (ας την πούμε) ενηλικίωση κάποιου.
Η ιστορία είναι λίγο-πολύ γνωστή σε όλους:
Πρόκειται για έναν καλό (ευτραφή και μουσάτο, συνήθως) κύριο με μια φανταχτερή (κόκκινη, συνήθως) αμφίεση, ο οποίος έχει, κάπου σε ένα παγωμένο τοπίο, ένα γιγάντιο μυστικό εργαστήρι με ξωτικά και άλλα μυστήρια πλάσματα, όπου εκπληρώνει παιδικές επιθυμίες. Παρασκευάζει και μοιράζει δώρα (παιχνίδια, συνήθως), για όλα τα παιδιά που ήταν φρόνιμα κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους. Έχει προηγηθεί το γράψιμο και η ταχυδρόμηση ενός γράμματος προς τον Άγιο Βασίλη, εκ μέρους των παιδιών αυτών φυσικά. Και το πρώτο πρωί του νέου έτους θα βρουν δώρο κάτω από το στολισμένο δέντρο (έλατο, συνήθως) του σαλονιού ή του δωματίου τους.
Ο Άγιος Βασίλης, λοιπόν, εκφράζει (αλλά και πηγάζει από) την παιδικότητα του ανθρώπου. Από την ελπίδα και την πίστη του στην ύπαρξη μαγείας, και στην ύπαρξη, γενικότερα, ενός φανταστικού μαγικού κόσμου όπου όλα είναι όμορφα και ξέγνοιαστα, όπου όλα τα όνειρα γίνονται πραγματικότητα. Ωραία αυτή η παιδικότητα αλλά με μέτρο, γιατί αλλιώς χάνουμε το νόημα και εκεί έρχονται οι συνήθεις υπερβολές.
Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα, τα λαμπιόνια και γενικότερα ο εορταστικός στολισμός, συμβάλλουν δραματικά στην δημιουργία αυτού του ωραίου, ονειρικού περιβάλλοντος. Φως, χρώματα, λαμπερά στολίδια, έλατα, χιόνι (τεχνητό ή φυσικό), ο Άι Βασίλης, τα δώρα. Όλα είναι συνυφασμένα με το πνεύμα της πρωτοχρονιάς. Γιατί το συμπληρώνουν και το ενισχύουν.
Είναι όλα σύμβολα της επετείου του πνεύματος. Είναι τρόπος εορτασμού. Είναι και έθιμο, ένα έθιμο ποικιλόμορφο, έθιμο αγνών συναισθημάτων που διαιωνίζεται καθ' αυτό τον τρόπο. Συνεπώς, το πνεύμα της πρωτοχρονιάς δεν είναι κάτι απλό. Συσχετίζεται με πολλά, σημαίνει πολλά, είναι πολλά.
Εν κατακλείδι, δεν τίθεται θέμα "πίστης" στην ύπαρξη του Άγιου Βασίλη. Τίθεται θέμα ορισμού και κατανόησης της ιδέας του. Πρέπει να συνειδητοποιήσει ο καθένας τι σημαίνουν οι γιορτές και η αλλαγή του χρόνου για αυτόν. Πρέπει να κατανοεί και να μην ξεχνά πως αποτελούν μια καινούρια αρχή και πως όλο τον ακόλουθο χρόνο θα πρέπει να επιδιώκουν τη βελτίωσή τους σε κάθε τομέα της ζωής τους και από κάθε άποψη. Και πρώτα στα "μικρά πράγματα" και στη καθημερινότητα. Τα "μεγάλα" έρχονται δεύτερα επειδή σε αυτά σε θυμούνται πολλοί, ενώ αντίθετα στα "μικρά" φαίνονται οι πραγματικοί φίλοι, όσοι σε νοιάζονται αλήθεια και σε αγαπάνε από τα βάθη της ψυχής τους. Ανεξάρτητα από το αν και πώς στο λένε ή στο δείχνουν.
Επίλογος
Τα όνειρα είναι τροφή για την ψυχή, διασκέδαση για το μυαλό. Όσο κάποιος ορίζει τα όνειρά του, είναι ασφαλής. Αν όμως σε οδηγούν αυτά, αν απλά ακολουθείς, τότε είσαι δέσμιος. Έχεις εγκλωβιστεί στην ιδέα του "παιδί για πάντα", ένα παιδί άβουλο, ανεύθυνο, χαζοχαρούμενο.
Αντιθέτως, αν ορίζεις τα όνειρα και τις επιθυμίες σου, μετρημένα και σε λογικά όρια, διατηρείς και τη μαγεία και το "παιδί μέσα σου". Και το απολαμβάνεις αυτό, εφόσον το κατανοήσεις πλήρως. Γιατί στη ζωή και στην φαντασία, όταν κατέχεις το νόημα, κατέχεις τα εφόδια για ταξίδια. Και σε αυτά τα ταξίδια βρίσκεις νέα νοήματα ή συμπληρώνεις προηγούμενα. Αποκτάς εμπειρίες και πάνω απ' όλα, μαθαίνεις.
Χρόνια πολλά, λοιπόν, και ο καθένας ας νιώθει όπως επιθυμεί τον Άγιο Βασίλη, τα χρώματα, το φως, τη μουσική, την αγάπη.
Χρόνια πολλά!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου